Project 143:

Ruimtelijke audio - hoe is het mogelijk?


Datum bijeenkomst 143
dinsdag 23 oktober 2001

Locatie
Philips NatLab
Prof. Holstlaan 4
5656 AA Eindhoven

Sprekers

Tijd: 20:00 uur (19:30 is er koffie)

Per openbaar vervoer:
Trein en bus 7 (St. Jozeph ziekenhuis)

Per auto:
Neem op de rondweg Eindhoven Zuid (A2) afslag 33 richting Valkenswaard. Eerste afslag rechts, aan het eind bocht naar rechts onder de A2 door. Het NatLab ligt aan uw linkerhand.

Contactpersoon
Erik Larsen, zie bestuur.


Samenvatting

Sinds lange tijd is er de wens van luisteraars geweest om door geluid omringd te zijn. De traditionele weergavevorm, stereo, geeft al een bepaalde ruimtelijke indruk. De beperkingen zijn echter dat het luistergebied erg klein is (sweet spot) en dat men geen geluidperceptie van opzij en van achteren heeft. Onze wensen kunnen nu echter vervuld worden door het op slimme wijze gebruiken van meerdere luidsprekers, of door middel van bestaande weergavesystemen die met signaalbewerking een geheel nieuw leven worden ingeblazen. We hebben op deze avond twee sprekers van Philips Research en TU Eindhoven die ons de verschillende aspecten van dit gebied zullen uitleggen.

In de ontwikkeling van deze systemen is een goed begrip van het menselijk gehoor uiteraard zeer belangrijk, en daarom spelen psychoakoestische modellen een prominente rol. Interaurale tijd- en intensiteitverschillen tussen de twee oren kunnen gesimuleerd worden door luidsprekers of hoofdtelefoons om daarmee de illusie te wekken dat men zich in een geheel ander geluidveld bevindt dan in werkelijkheid het geval is. Na een introductie in ruimtelijk horen zal prof.dr. Armin Kohlrausch door middel van geavanceerde binaurale modellen evalueren wat voor verschillen er optreden in perceptie van ruimtelijkheid bij luidspreker- danwel hoofdtelefoonweergave.

Hierna zal dr.ir. Daniel Schobben een aantal recente technische ontwikkelingen op dit gebied bespreken. Ten eerste het converteren van het grote archief aan stereo materiaal naar vijf-kanaals geluid, waarmee we in de toekomst onze "oude" CD's ook op nieuwe weergaveformaten kunnen afspelen. Het simuleren van ruimtelijkheid met slechts twee luidsprekers, of een hoofdtelefoon, is de andere mogelijkheid. In beide gevallen kunnen fantoombronnen worden gemaakt om geluid te simuleren uit richtingen waar geen geluidbronnen zijn. Bij luidsprekerweergave is het beperkte luistergebied (sweet spot) een probleem. Bij hoofdtelefoonweergave is het grootste probleem de individuele vorm en afmeting van hoofd en oren, waar in de signaalbewerking rekening mee moet worden gehouden. Daniel zal op een aantal van deze problemen ingaan en mogelijkheden voor praktische oplossingen aandragen.

Er zullen demonstraties zijn van surround sound weergave door middel van twee luidsprekers (5 naar 2 kanalen) en het converteren van stereo naar meerkanaalsgeluid (2 naar 5 kanalen).