Op 11 januari 2006 waren wij te gast bij Polyhymnia (www.polyhymnia.com). De aandacht concentreerde zich op het proces dat ligt tussen de opdracht tot productie van een klassiek meesterwerk en de 'mastering en authoring' daarvan.
Korte tijd na de aankondiging was de avond al volgeboekt. De groep AES-ers bestond uit 50 leden. Deze groep was te groot om iedereen gelijktijdig bij te praten. Daarom werd de totale groep in 5 kleinere groepjes verdeeld.
Everett Porter, Erdo Groot, Jean-Marie Geijsen, Matthijs Ruijter en Roger de Schot waren onze gastheren. Ieder van hen lichtte een van de verschillende fases van het productieproces toe.
Everett Porter nam ons, al zittend achter zijn regiedesk, in gedachten maar ondersteund door foto's mee naar een recording sessie op een locatie die geschikt is voor een goede registratie. Hierbij speelt niet alleen de akoestiek van de ruimte een rol, maar ook de plaatsing van de microfoons ten opzichte van het op te nemen instrument, solist(e), orkest of ensemble. Het is niet altijd mogelijk om proefopnamen te maken, dus is er vaak geen tijd om te experimenteren met verschillende opstellingen. Daarnaast speelt het kostenaspect een grote rol: sommige locaties, musici, zangers en zangeressen of orkesten zijn te kostbaar voor experimenten.
Ook moet er in vele gevallen een opnameruimte gecreëerd worden. Opnames die via een hoofdtelefoon geregistreerd worden, hebben volgens de spreker niet de kwaliteit die men zou wensen. Ook komen de solisten of dirigenten na afloop van de opnamesessie soms even luisteren hoe het geworden is.
Zijn er meerdere opnames mogelijk, dan worden ook die gemaakt. Het is dan verrekte belangrijk dat de insturmenten dezelfde stemmingen hebben als bij de vorige opnames zodat de beste delen uit de opnames kunnen worden samengevoegd. Ook hier schuilt een addertje onder het gras: de tempi moeten kloppen. De artistieke en technische voorbereiding is dus geen sinecure. Dit geldt in sterke mate als je ook nog ver van huis bent.
Roger de Schot gaf ons voorbeelden van de keuze van de te gebruiken hard- en software. Hier weegt de factor logistiek zwaar: het vervoer van de apparatuur dient op een zodanige wijze te gebeuren dat de kwaliteit behouden blijft.
In de "pool" van Polyhymnia toonde hij o.a. de hardware die vaak mee op reis gaat. Hieronder viel ook een nog door Philips gebouwde en later gemodificeerde mengtafel waarbij de faders verzonken waren hetgeen ongewild verschuiven voorkomt b.v. als men de partituur op de tafel gooit wat in de praktijk vaak gebeurt. Polyhymnia past de hardware in een aantal gevallen aan omdat men de standaardapparatuur ondermaats vindt. Roger liet enige voorbeelden zien waaronder een analoge microfoonversterker met zeer hoge kwaliteit (qua frequentiekarkteristiek, pulsresposie, slewrate etc.).
Als de opnames gemaakt zijn, komt de editing van 2 tot 32 kanalen aan de orde. Dit deel van het proces wordt voornamelijk gedaan in de studio's van Polyhymnia te Baarn. Erdo Groot gaf enige demonstraties van een mixdown in een van deze studio's met de daartoe geëigende computersystemen.
Een van de demo's betrof het naadloos in- of samenvoegen van op verschillende momenten opgenomen maar gelijke muziekfragmenten. Dit is een delicaat proces waarbij de partituur "leading" is: de overgang, de toonhoogte en het tempo dienen niet te verschillen van die in het voorgaande fragment. Met goede en slechte voorbeelden werd e.e.a. duidelijk hoorbaar gedemonstreerd.
Als laatste fase kwamen de mastering en authoring aan de orde. Hierbij leidde Matthijs Ruijter ons door dit proces dat uiteindelijk het eindproduct oplevert. Hierbij wordt dit product getest op de door Polyhymnia of door de opdrachtgever gestelde normen voor kwaliteit en muzikaliteit.
De laatste, eventueel aan de aandacht ontsnapte, ongerechtigheden worden hersteld of verwijderd door re-editing. De gehele geluidsfile wordt afgeluisterd, zo mogelijk in surround of ander format, via eenzelfde computerdesk als waarmee de editing wordt gedaan. Hierbij wordt de partituur gevolgd. De opdrachtgever of een derde firma zet de verkregen files om in een CD, SACD of DVD zowel voor de video- als de audioversie. De digitale compressieslag wordt hoofdzakelijk bepaald door deze applicatie.
Jean-Marie Geijsen had de algehele regie over alle sessies tijdens deze buitengewoon boeidende avond waarbij Greetje de versterkingen voor de inwendige mens verzorgde.
